Là một nước có nền kinh tế đang phát triển và đang trên đường hội nhập với thế giới nhưng Việt Nam vẫn là một nước có nếp sống văn minh đô thị kém. Đây là một trong những vấn đề lớn đáng quan tâm hiện nay.

Vậy nếp sống văn minh đô thị là gì? Nếp sống là hành vi ứng xử tốt đẹp của con người được xây dựng thành thói quen trong cuộc sống. Nếp sống văn hóa-văn minh đô thị là nếp sống theo các chuẩn mực giá trị của văn hoá dân tộc và đáp ứng yêu cầu tổ chức cuộc sống tốt đẹp của cộng đồng trong môi trường sinh hoạt đô thị, công nghiệp phát triển. Nếu thực hiện được năm không do Nhà nước đề ra là: không xả rác, không nói tục, không phóng uế bừa bãi, không khạc nhổ, không ăn mặc hở hang thì xem như ta đã góp phần thực hiện nếp sống văn minh đô thị.

Thế nhưng, thực tế không được như vậy. Trên những con phố lớn nhỏ, người ta vẫn thấy nhan nhãn tình trạng nói tục chửi thề, xả rác phóng uế bừa bãi. Vách tường, cột điện nham nhở những bảng quảng cáo đủ loại từ siêu sao ca nhạc cho đến “khoan cắt bê tông”, “rút hầm cầu”, “yếu sinh lý”…, nạn đua xe lạng lách vẫn phổ biến, nhất là trong các dịp lễ tết hoặc sau mỗi trận đấu bóng. Lề đường bị chiếm dụng làm nơi để xe, buôn bán, trên đường vẫn không ít người ăn mặc phản cảm nhởn nhơ bất kể những ánh mắt nhìn khó chịu của xung quanh…

Những người vi phạm nếp sống văn minh đô thị hẳn là họ phải biết hành vi của mình không phù hợp với các chuẩn mực của xã hội. Nhưng, do ý thức thấp kém, thái độ thiếu tự trọng và không tôn trọng người khác dẫn đến hành vi coi thường qui định của nhà nước. Chính sự tuyên truyền không sâu sắc theo kiểu “đánh trống bỏ dùi” và thái độ xử lí không kiên quyết đã dẫn đến những mặt trái trong việc thực hiện nếp sống văn minh đô thị.

Hậu quả của việc vi phạm nếp sống văn minh đô thị quá rõ ràng. Xả rác và phóng uế bừa bãi gây ô nhiễm môi trường, dịch bệnh phát sinh. Vi phạm trật tự an toàn giao thông dẫn đến nhiều tai nạn xảy ra làm tổn thất con người, của cải. Nói tục chửi thề, ăn mặc hở hang khi ra phố, quảng cáo bừa bãi gây phản cảm cho mọi người và tự hạ thấp nhân phẩm của mình, mất mỹ quan đô thị… ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình phát triển đất nước.

Nhiều lắm những người vô ý thức không chịu chấp hành những điều Nhà nước quy định. Nhưng Nhà nước ta đã có những nỗ lực hết sức để thực hiện nếp sống văn minh đô thị. Cụ thể như cương quyết bài trừ các hàng quán lấn chiếm lòng lề đường, đặt các thùng rác trên mọi con đường, xây thêm nhiều nhà vệ sinh công cộng, nạo vét kênh rạch, cải thiện môi trường và đặc biệt nhất là hành trình Tháng Thanh Niên nói không với rác. Đồng thời Nhà nước cũng phạt năng những trường hợp nào vi phạm để tạo cho người dân có ý thức hơn nữa.

Nếu như mọi người đều cố gắng chấp hành tốt những quy định của Nhà nước thì mỗi người dân sau này sẽ có ý thức tốt hơn, lối sống của họ sẽ được cải thiện nhiều hơn, bộ mặt đất nước Việt Nam sẽ thay đổi và nước ta sẽ bắt kịp được với nền văn minh tiến bộ của các nước phát triển trên thế giới.